Co zrobić, gdy klimatyzacja nie działa?

Układ klimatyzacji w samochodzie nie jest niezbędny do przemieszczenia się z punktu A do B, jednak może wpłynąć on znacznie na jego komfort. Jeżeli zdarzy Ci się jechać z niewydajnym lub całkowicie niesprawnym układem klimatyzacji, zgłoś się do warsztatu samochodowego. Sprawna klimatyzacja pomoże Ci komfortowo przetrwać podróże w upalne dni, jednocześnie poprawiając bezpieczeństwo Twoje i innych użytkowników drogi. Jazda z niesprawnym układem klimatyzacji może doprowadzić do kosztownych awarii. Warto jak najszybciej rozwiązać problem.

Jak działa klimatyzacja?

Najbardziej ogólnie mówiąc, układ klimatyzacji działa na zasadzie celowej manipulacji temperaturą i ciśnieniem czynnika chłodniczego, oraz ich bezpośrednimi zależnościami. Na początku układ podnosi ciśnienie czynnika chłodniczego poprzez sprężanie go, podnosząc razem z ciśnieniem jego temperaturę. Następnie czynnik chłodniczy przepływa przez skraplacz, który zmienia go w gorącą ciecz pod wysokim ciśnieniem. Kolejny element na drodze czynnika chłodniczego to osuszacz, gdzie usuwana jest wilgoć i zanieczyszczenia. Na koniec temperatura czynnika chłodniczego zostaje obniżona za pomocą zjawiska rozprężania, które odbywa się w parowniku. Jednocześnie czynnik chłodniczy zmienia ponownie swój stan skupienia na gazowy. Wentylator dmuchając powietrzem przez parownik, dostarcza je do kabiny o dużo niższej temperaturze.

Aby zrozumieć proces chłodzenia powietrza w samochodzie trzeba skorzystać z pojęcia ciepła utajonego. Jest to energia pobierana lub oddawana przez powietrze lub inne substancje, kiedy woda zmienia swój stan skupienia. Dla porównania, po wyjściu człowieka z wody w upalny dzień, woda na skórze zaczyna parować. Chłód odczuwalny na skórze wynika z odprowadzania ciepła utajonego z ciała.

Układ klimatyzacji głównie składa się z:

• Sprężarka klimatyzacji – Jest to rdzeń układu klimatyzacji. Napędzana jest paskiem klinowym, który czerpie energię z koła pasowego silnika. Ma za zadanie zwiększać ciśnienie czynnika chłodniczego w układzie. Załączana jest za pomocą sprzęgła sprężarki.

• Sprzęgło sprężarki – Zanim sprężarka klimatyzacji zacznie działać, musi zostać załączona za pomocą sprzęgła sprężarki. Działanie oparte jest na elektromagnesie, który w odpowiednim momencie załącza sprężarkę i rozłącza, tak aby uzyskać odpowiednie ciśnienie w układzie pozwalające pracować skraplaczowi.

• Skraplacz – Umieszczony jest z przodu chłodnicy. Ma za zadanie obniżyć ciśnienie czynnika chłodniczego a w rezultacie jego temperaturę. Taki zabieg zamienia czynnik w stanie gazowym w stan ciekły, tak aby mógł trafić do kolejnego elementu w układzie klimatyzacji.

• Osuszacz – Znajduje się w układach klimatyzacji wyposażonych w termiczny zawór rozprężny. Ma za zadanie ochronę sprężarki i innych części układu klimatyzacji przed uszkodzeniem wywołanym niechcianymi cząstkami i płynami. Oddziela gaz od cieczy (sprężarka pracuje tylko na czynników w postaci gazu), usuwa wilgoć i zanieczyszczenia.

• Termiczny zawór rozprężny – Umieszczony jest pomiędzy skraplaczem, a parownikiem. Odpowiada za regulowanie ilości czynnika chłodniczego wpływającego do parownika, oraz zmniejszanie jego ciśnienia i temperatury.

• Parownik – to element, który bezpośrednio odpowiada za chłodzenie kabiny samochodu. Umieszczony jest za deską rozdzielczą, usuwa wilgoć z powietrza i chłodzi powietrze dostające się do kabiny. Przełącznik sprzęgła monitoruje i kontroluje temperaturę parownika, nie dopuszczając do jego zamarznięcia, które może całkowicie uszkodzić układ klimatyzacji.

• Silnik dmuchawy – Przesuwa chłodne powietrze, które przeszło przez parownik, do wnętrza kabiny samochodu otworami wentylacyjnymi. Jest sterowany za pomocą komputera lub rezystora odpowiadającego za prędkość (siłę) nawiewu. W układzie znajdują się też klapki, które kierują strumień zimnego powietrza w żądane miejsce.

Są to podstawowe elementy układu klimatyzacji występujące w każdym samochodzie. Jedynie sposób serwisowania konkretnych elementów może różnić się w zależności od producenta.

Przyczyny niedziałania klimatyzacji:

Mimo, że usterkę układu klimatyzacji może spowodować każdy jego element, powodując zmniejszenie wydajności lub kompletny brak chłodzenia, to warto wiedzieć, że są pewne powtarzające się usterki, będące częstymi sprawcami niesprawności. Głównym problemem jest zbyt mała ilość czynnika chłodniczego. Mimo, że czynnik chłodniczy potrafi przeniknąć do środowiska, to z reguły za jego brak odpowiadają wycieki w którymś z elementów układu klimatyzacji. Ciągłe uzupełnianie czynnika chłodniczego nie rozwiąże trwale problemu.

Najczęstszymi przyczynami awarii układu klimatyzacji jest:

• Uszkodzona sprężarka klimatyzacji – Jeżeli klimatyzacja nagle przestała działać, lub zaczęła wydawać dziwne odgłosy to może nadawać się do wymiany. Uszkodzona sprężarka może powodować też wycieki oleju lub czynnika chłodzącego. Mechanik może wykryć wyciek za pomocą barwników dodawanych do czynnika chłodzącego, lub za pomocą czujników działających na podczerwień, które identyfikują gazy oparte na chlorofluorowęglowodorze (CFC).

• Uszkodzony skraplacz – Kiedy klimatyzacja dmucha powietrzem niewystarczająco chłodnym, może to oznaczać uszkodzenie skraplacza., chociaż takie objawy może też powodować problem z wentylatorem lub jego sprzęgłem. Ciała obce zalegające na drodze powodują uszkodzenie żeber skraplacza oraz rur łączących elementy układu. Zanieczyszczenia znajdujące się wewnątrz układu uniemożliwiają prawidłowe działanie skraplacza, ograniczając przepływ czynnika chłodniczego i zwiększając ciśnienie po stronie wysokiego ciśnienia. Wszystkie te przypadki powodują zmniejszenie zdolności skraplacza do przenoszenia ciepła.

• Awaria silnika dmuchawy lub rezystora – Jeżeli po włączeniu klimatyzacji z otworów wentylacyjnych nie leci powietrze, a wydobywa się jakiś dźwięk, lub nawiew działa tylko z maksymalną prędkością, przyczyną może być awaria silnika dmuchawy lub rezystora.

• Osuszacz – Jeżeli poza chłodnym powietrzem z nawiewów dodatkowo na oknach zbiera się wilgoć, która nie zostaje usunięta po włączeniu klimatyzacji, wymiany może wymagać osuszacz. Warto zrobić to jak najszybciej, ponieważ nadmiar wilgoci będzie powodował uszkodzenia innych elementów układu klimatyzacji.

• Przepalony bezpiecznik – Zdarza się, że błaha usterka może mieć symptomy poważnej awarii. Dlatego, zanim zaczniesz podejrzewać najgorsze, sprawdź bezpieczniki. Wymiana samego bezpiecznika może tylko ukryć poważną usterkę. Najlepiej sprawdzić pozostałe elementy układu, aby dowiedzieć się co doprowadziło do przepalenia bezpiecznika.

Rozpatrując powyższe przyczyny, problemy z klimatyzacją można podzielić na 4 główne kategorie:

• Problemy hydrauliczne pod maską, związane z brakiem czynnika chłodniczego, zbyt dużą jego ilością, brakiem kompresji lub uszkodzeniem urządzenia kontrolującego czynnik.

• Problemy elektryczne pod maską, takie jak awaria cewki sprzęgła klimatyzacji, przekaźnika sprzęgła klimatyzacji, wyłącznika niskiego i wysokiego ciśnienia lub urządzenia zabezpieczającego obwód.

• Problemy elektryczne w desce rozdzielczej, czyli uszkodzony przycisk klimatyzacji A/C, uszkodzony sterownik klimatyzacji lub silnik sterujący klapkami nawiewu.

• Problemy mechaniczne, takie jak fizyczne uszkodzenie klapek dopuszczających powietrze do kabiny, fizyczne uszkodzenie klapek kierujących i sterujących nawiewem w kabinie, lub pęknięcie klapek recyrkulacyjnych i wpadnięcie do silnika dmuchawy.

Jak to się robi:

Mechanik wykonuje inspekcję wzrokową układu klimatyzacji, oraz sprawdza czynnik chłodniczy i jego ewentualne wycieki za pomocą odpowiednich narzędzi. Wykonuje test elementów sterujących nawiewem sprawdzając prawidłowy przepływ powietrza. Następnie sprawdza pozostałe elementy układu, gdy zidentyfikuje określone objawy i usterki.

Jak jest to ważne?

Układ klimatyzacji wykorzystuje bardzo wysokie ciśnienia i temperatury. Jeżeli zauważysz któryś z powyższych symptomów, najbezpieczniej będzie udać się do warsztatu na kontrolę układu klimatyzacji. Dodatkowo, można uniknąć znacznie większych kosztów naprawy, jeżeli usterka zostanie wykryta w początkowym stadium.